Recht voor allen
Domela Nieuwenhuis zag voor zijn ogen een nachtmerrie afspelen. De omstandigheden waarin arbeiders moesten werken en leven zetten hem aan tot een levenslange strijd tegen maatschappelijk onrecht. Domela droomde van gelijkheid en vrijheid en trachtte deze droom werkelijkheid te maken. Van zijn hand verschenen vele boeken, artikelen, preken en brochures. Ook in Heerenveen vond Domela een trouwe achterban, die hem in 1888 verkozen als eerste socialistische Tweede Kamerlid. De collectie waar het museum toegang toe heeft, waaronder zijn werkkamer, zijn urn en honderden documenten, maakt het mogelijk om de droom en de leefwereld van Domela inzichtelijk te maken. Een passend eerbetoon aan de grondlegger van het Nederlandse socialisme en anarchisme.
Drie ruimten staan geheel in het teken van de droom van Domela. Als je binnenkomt komt sta je meteen oog in oog met de droom van Domela. Op de muur zie je naast elkaar twee serie foto’s geprojecteerd die een tweeluik vormen. De ene projectie laat afwisselende beelden zien van de levensomstandigheden van arbeiders – de nachtmerrie waar Domela tegen streed. De andere projectie laat foto’s zien van Domela die al prekend, schrijvend en strijdend zijn droom voor gelijkheid en vrijheid werkelijkheid maakt. Een tekst op de wand hem geeft een introductie op Domela, zijn leven, zijn droom en zijn relatie met Heerenveen
Dan stap je de gedeconstrueerde binnenwereld van Domela binnen: zijn werkkamer. De bezoeker krijgt hier inzicht in de innerlijke, persoonlijke wereld van Domela. Een evocatieve opstelling toont Domela’s boeken, een portret van zijn eerste vrouw Johanna, zijn bureau, fotos van zijn geliefde penvrienden uit de beweging, zijn sofa en zijn schouw. Een uitvergrootte foto toont de werkkamer van Domela zoals deze in het echt bestond.
Op de wanden worden er citaten van Domela geprojecteerd. Een digitaal verdiepingsscherm geeft informatie over het persoonlijke leven van Domela. Hier werd de droom omgezet in daad.
Precies gespiegeld aan de andere kant van de ruimte zien we het commentaar van de buitenwereld op de ideeën van Nieuwenhuis. Domela Nieuwenhuis bracht veel te weeg, zowel bij aanhangers als bij tegenstanders. In een inspirerende opstelling leer je meer over het publieke leven van Domela. Geordend en hangend in een vitrinekast zie je brieven, prenten, kranten, archiefstukken, diploma’s, het herdenkingsalbum en foto’s gerangschikt volgens verschillende thema’s; jeugd, studie, predikant, spreker & socialist, gevangenis, politiek, anarchisme & antimilitarisme tot aan het overlijden. Op een verdiepingsscherm voor de installatie staat een digitaal verdiepingsscherm, met uitgebreide informatie over het publieke leven van Domela. Via een link kan er zelfs gezocht worden in de online archieven.
Uiteindelijk wordt je met een monumentale projectie van de enorme begrafenisstoet naar de tweede kamer getrokken. Hier komen binnen- en buitenwereld samen. Op 22 november 1919 trekt de rouwstoet van Ferdinand Domela Nieuwenhuis door de straten van Amsterdam. Duizenden mensen langs de kant van de straat, gekomen om Domela de laatste eer te bewijzen. In deze kamer komen de binnen- en buitenwereld samen. In een contemplatieve setting, met o.a. een urn, een crematiebrief, getuigenissen van bewonderaars en een documentaire, kijkt de bezoeker naar de nalatenschap van Nieuwenhuis die nog immer actueel is. Ook is er ruimte om zelf een droom achter te laten. Wat wens jij je medemensen toe.
